Z plecakiem przez Polskę

Innowacja startuje

PAŹDZIERNIKA

Wstęp

20 pomysłów i materiały do przeprowadzenia niecodziennych, inspirujących i angażujących zajęć o najważniejszych miejscach naszego kraju. Od Morza Bałtyckiego, po Trójmiasto, Warszawę, Kraków i Wisłę, aż do pięknych, polskich gór. Materiał dedykowany dzieciom od 3 do 6 roku życia. Ze względu na możliwość dostosowania stopnia trudności poszczególnych zadań podczas realizacji, pomysł sprawdzi się w maluszkach jak i w starszakach.

Zadania są podzielone w IV bloki tematyczne. W każdym bloku przewidziano 5 tematów do realizacji, a wśród nich jedno, lub dwa zadania. Łącznie 20 propozycji na spotkania podczas których dzieci w przyjemny sposób doświadczają i zdobywają wiedzę dot. najważniejszych regionów i miast naszego kraju.

Zadania są krótkie, nowatorskie i opracowane w sposób, który ma pomóc dzieciom łatwo i przyjemnie zapamiętać podstawowe informacje o ważnych miastach w Polsce, Morzu Bałtyckim, czy naszych pięknych górach. Poszczególne zadania cechuje również różnorodność, aby działanie wywoływało u dzieci zaciekawienie i ekscytację przed każdym spotkaniem. Zadania te można realizować w dowolnej formie.

Propozycja zadań do realizacji

Blok Tematyczny	Miesiące
I Blok ,,Warszawa- stolica Polski”	Październik
I Blok ,,Warszawa- stolica Polski”	Listopad
II Blok ,,Polskie Góry drapią chmury”	Grudzień
II Blok ,,Polskie Góry drapią chmury”	Styczeń
III Blok ,,Kraków i Wisła”	Luty
III Blok ,,Kraków i Wisła”	Marzec
IV Blok ,,Morze Bałtyckie – ciepłe czy zimne?	Kwiecień
IV Blok ,,Morze Bałtyckie – ciepłe czy zimne?	Maj

I blok

Warszawa

TEMAT 1

Warszawa to stolica Polski. Jednak co to znaczy? Stolica kraju to miasto w którym:

znajduje się siedziba prezydenta Polski, sejm i senat, rząd, ministerstwa, oraz sądy najwyższe i inne instytucje centralne
to miejsce, w którym podejmowane są przez naszych polityków najważniejsze decyzje dot. naszego kraju
miasto symboliczne, w którym organizowane są wszystkie uroczystości patriotyczne
miejsce, w którym znajdziemy wiele pomników i muzeów związanych z historią i tradycją Polski
miasto ważne dla naszej gospodarki, ale też dla turystów.

Zad. 1

W zależności od tego czym dysponujecie (duże klocki piankowe, klocki drewniane, lego itp.) zbudujcie miasto, które mogłoby tak jak Warszawa być stolicą. Pamiętajcie, aby obok budynków, które znajdują się w każdym innym mieście (szkoły, szpitale, policja itp.) Wasza stolica miała również wszystkie z instytucji wymienionych powyżej tj. siedzibę prezydenta itp. Czy w stolicy łatwo jest na budynkach dostrzec flagę Polski, lub inne symbole narodowe? A może zbudujecie właśnie Warszawę?

Zad. 2

Przypomnijcie sobie nasze symbole narodowe. Poznając naszą stolicę warto posłuchać/ zaśpiewać nasz piękny hymn!

TEMAT 2

Warszawa to miasto z bardzo bogatą tradycją i wieloma legendami dotyczącymi jej powstania. Jedną z bardziej popularnych jest legenda o syrence. Doczekała się ona kilku wersji, jednak jedna z najczęściej przytaczanych mówi o tym, że dawno, bardzo dawno temu, gdy Warszawa była jedynie małą miejscowością, a w wodach Wisły pływały jeszcze syreny, rybacy zmęczeni psikusami, które czasami im płatały postanowiły złapać jedną z nich i sprzedać księciu. Jak zaplanowali, tak zrobili. Troje rybaków o północy wypłynęło swoją łodzią i pojmało Syrenę, która akurat przysiadła na kamieniu by zaśpiewać swoją pieśń. Nie udało jej się zaczarować ich swoim niezwykłym, magicznym śpiewem ponieważ świadomi jej daru rybacy zatkali sobie uszy woskiem. Syrena była bardzo zawiedziona ich działaniem. Od zawsze chroniła ich osadę i poczuła się przez nich oszukana. Gdy dwaj z nich przygotowywali wszystko by przewieźć Syrenkę do księcia, postanowiła, że spróbuje nakłonić najmłodszego z rybaków by wyjął wosk z uszu. Gdy jej się to udało oczarowała go swoim magicznym śpiewem i nakłoniła, aby ją wypuścił. Gdy pozostali rybacy zorientowali się co się wydarzyło było już za późno. Zobaczyli jedynie jak syrenka znika pomiędzy falami Wisły i usłyszeli, jak mówi im, że ich postępowanie bardzo ją zawiodło dlatego od tego dnia już nikt z tej osady jej nie ujrzy. Ukaże im się jedynie w sytuacji, gdy mieszkańcy Warszawy staną w obliczu tak olbrzymiego zagrożenia z którym nie będą mogli poradzić sobie sami. Wtedy pojawi się z tarczą i mieczem i pomoże im ocalić się od zła. ( Na podstawie: Polskie legendy: Warszawska Syrenka, portal bajkowyzakatek.eu; dostęp z dnia 28.07.2016r.).

Legenda o Syrence bardzo mocno zapisała się w kulturze naszego kraju, a w samej Warszawie znajduje się kilka jej pomników, które przypominają mieszkańcom kraju, miasta i turystom, że Syrenka stale czuwa i w przypadku zagrożenia będzie nas chronić.

Zad. 1

Wzorując się na dowolnym pomniku Syrenki spróbujcie z plasteliny lub modeliny wyrzeźbić swoje syrenki. Pamiętajcie o tarczy i szabli, którymi będzie chroniła i Was w przypadku zagrożenia.

Zad. 2

Sprawdźcie, gdzie na mapie Polski znajduje się Warszawa, a następnie na swoich mapach (załącznik 1) przyklejcie w tym miejscu pokolorowany pomnik Syrenki Warszawskiej (załącznik 7).

TEMAT 3

Pałac Kultury i Nauki to mający 237 metrów wysokości budynek, który wyróżnia się w Warszawie nie tylko swoją okazałością, jak i symboliką. Jest to najwyższy zabytek w Polsce i drugi co do wysokości budynek. Liczy 42 piętra na których łącznie znajduje się 3288 pomieszczeń. Gdybyśmy chcieli ustawić ludzi jeden na drugim, aby osiągnęli wysokość równą Pałacowi Kultury i Nauki musielibyśmy zaangażować około 140 osób. Gdyby żyrafy ustawić jedna na drugiej, aby osiągnęły wysokość PKiN potrzebowalibyśmy 40 żyraf :)

Budynek ten powstał w latach 1952-1955 na zlecenie Józefa Stalina jako „dar narodu radzieckiego dla narodu polskiego”. Stał się symbolem odbudowy powojennej Warszawy.

Obecnie w tym budynku znajduje się wiele najważniejszych instytucji kultury, edukacji i rozrywki. W PKiN mieści się między innymi Teatr Lalka, czy też Muzeum Techniki i Przemysłu.

Zad. 1

Spróbujcie w małych grupach zbudować własne projekty PKiN. Możecie do tego celu wykorzystać drewniane/plastikowe klocki. Ewentualnie stwórzcie projekt z kart, jeśli cierpliwość Wam na to pozwala ;)

Zad. 2

Pałac Kultury i Nauki to tętniące życiem miejsce, w którym turyści znajdą niezliczone miejsca warte odwiedzenia. Znajdują się w nim między innymi:

Teatr Dramatyczny
Teatr Lalka
Teatr Studio
Teatr 6. Piętro
Kino Kinoteka
Sala Kongresowa (sala koncertowa)
Muzeum Techniki i Przemysłu
Muzeum Ewolucji
Swoje biura ma w nim Polska Akademia Nauk
Biura wielu organizacji i firm (również międzynarodowych)
Centra Konferencyjne w których organizowane są ważne kongresy, seminaria itp.
Wiele restauracji i kawiarni
Biblioteki
Taras Widokowy (główna atrakcja PKiN, która znajduje się na 30 piętrze)
Basen

Wybierzcie się w podróż po PKiN. W zależności od możliwości lokalowych w swojej sali, lub w całej placówce rozłóżcie w różnych odległościach kartki symbolizujące poszczególne miejsca znajdujące się w PKiN (załącznik 8) i ustawieni w pociąg wybierzcie się w podróż do Warszawy (oczywiście jadąc w pociągu śpiewamy „Jedzie pociąg z daleka”). Gdy dojedziecie do jakiegoś miejsca zatrzymajcie się na chwilę i zastanówcie co można w nim robić np. Dotarliśmy do Teatrów. Dziś będą tu swoje przedstawienia odgrywali najsławniejsi aktorzy naszego kraju, jednak zanim tu dotrą może ktoś z Was chciałby na scenie tak słynnego teatru wyrecytować jakiś wierszyk?

TEMAT 4

By móc powiedzieć, że zna się Warszawę obowiązkowo należy wiedzieć czym są Łazienki Królewskie. Ten kompleks pałacowo- parkowy zajmuje aż 76 hektarów! Wśród atrakcji, które tam znajdziecie są między innymi:

Pałac na Wyspie
Teatr na Wyspie
Stara Pomarańczarnia
Pomnik Fryderyka Chopina
Park pełen roślin i zwierząt

W Łazienkach Królewskich cyklicznie odbywają się ważne wydarzenia kulturalne takie jak koncerty, festiwale, czy też wystawy.

Zad. 1

Pałac na Wyspie znany jest również jako Pałac Łazienkowski powstał w XVII wieku i jest zbudowany na sztucznej wyspie usypanej na stawie. Z lądem łączą go dwa mosty. Wewnątrz znajduje się w nim wiele sal i pomieszczeń, między innymi sala balowa, jadalniana, konferencyjna, czy też galeria obrazów.

W zależności od możliwości jakimi dysponujecie możecie w pobliskiej piaskownicy, lub w dużej miednicy usypać wyspę otoczoną stawem i wybudować budynek na wzór Pałacu Łazienkowskiego. Jeśli dysponujecie czasem warto rozbudować swoją makietę o otoczenie Pałacu tj. mosty łączące go z lądem, czy też otaczający wyspę park.

Wiecie, że w pobliżu Pałacu bardzo często wypoczywają mieszkające w Łazienkach pawie?

TEMAT 5

Każdy Warszawiak przechadzając się ulicami swojego miasta co jakiś czas ma okazję nacieszyć swoje uszy cudownymi melodiami skomponowanymi przez Fryderyka Chopina ponieważ jego muzyka jest nierozłącznym elementem jej dziedzictwa. Fryderyk Chopin urodził się wprawdzie w Żelazowej Woli pod Warszawą, jednak wiele lat swojego życia spędził właśnie w stolicy. To tutaj odbywają się koncerty i międzynarodowe konkursy pianistyczne poświęcone jego utworom. W Łazienkach Królewskich znajduje się też jeden z najbardziej rozpoznawalnych pomników artysty.

Zad. 1

Wsłuchując się w utwory Fryderyka Chopina dajcie ponieść się muzyce i zainspirowani nią pokolorujcie tło plakatu z pomnikiem Fryderyka Chopina (załącznik 9). Każdy z Was może użyć innych narzędzi malarskich, a prace będą oryginalne i wyjątkowe.

Zad. 2

Wysłuchajcie kilku utworów skomponowanych przez Fryderyka Chopina, a następnie spróbujcie używając dostępnych w sali przedmiotów stworzyć własny utwór. Rewelacyjnie sprawdzą się plastikowe butelki napełnione ryżem, grochem, lub piaskiem. Szklanki i łyżeczki, pudełka i pojemniki, które mogą pełnić formę bębnów.

II blok

Polskie góry drapią chmury!

TEMAT 1

Gdy mówimy o górach w Polsce wiele osób odruchowo myśli o Tatrach, bo to jeden z najbardziej rozpoznawanych turystycznie regionów górskich. Najwyższym szczytem w Polsce są Rysy znajdujące się właśnie w Tatrach. Ten szczyt znajduje się 2499 metrów nad poziomem morza i jest jednym z ulubionych miejsc wypraw zarówno polskich, jak i zagranicznych alpinistów. A Wy? Chcielibyście kiedyś zostać alpinistami?

To pasja, która jest niezwykle ekscytująca, ale i niebezpieczna. Służby ratownicze Tatrzańskiego Parku Narodowego mają ręce pełne roboty, bo wielu turystów niedocenia niebezpieczeństw, które czekają na ludzi w górach. W sezonach helikopter TPN jest podrywany kilka razy dziennie, by udzielić pomocy. W sporej większości do tych wypadków wcale by nie doszło, gdyby turyści z rozwagą i szacunkiem podchodzili do gór.

Zad. 1

Rysy to najwyższy szczyt w Polsce i jego zdobycie to trudne wyzwanie. Czy w okolicy swojej placówki macie jakieś strome zbocza? Nie muszą to być góry, czy pagórki. Wystarczy podsypane pobocze placu zabaw, czy też pusty rów melioracyjny. Wybierzcie się ze swoją grupą by zdobyć ów szczyt, a choć trochę posmakujecie wysiłku alpinistów. Pamiętajcie, by po zdobyciu swoich lokalnych Rys oznaczyć to wydarzenie wbijając na ich szczycie patyk z flagą Waszej grupy. Jeśli nie macie jeszcze swojego logo, lub symbolu czas najwyższy by go stworzyć! Może wzbogacicie go o elementy kojarzące się z górami i góralami?

Zad. 2

Posłuchajcie piosenki „Zasiali górale” podczas kolorowania szczytów Rys z załącznika 10. Następnie sprawdźcie, gdzie na mapie Polski należy je umieścić i przyklejcie je na swoich mapach z załącznika 1.

TEMAT 2

Ktoś był w Zakopanym? To miasto stało się jedną z ulubionych, górskich miejscowości, która corocznie jest odwiedzana przez miliony turystów. Spacerując Krupówkami, czyli jedną z najbardziej znanych ulic w Zakopanym możemy spotkać górali i góralki w ich tradycyjnych strojach, posłuchać góralskiej muzyki, czy też spróbować regionalnych przysmaków. Oscypek jest jednym z nich. Jest to ser produkowany z mleka owczego, które jest poddawane tradycyjnej obróbce dzięki czemu uzyskuje wyjątkowy, intensywny i bardzo specyficzny smak.

Jednak Podhale to nie tylko kolorowe stroje i pyszne jedzenie. To też unikalny język!

Zad. 1

Spróbujcie odgadnąć co oznaczają poniższe słowa:

baca, ceper, chałpa, ciupaga, dudki, gacie, god, godać, hybać, izba, jodło, juhas, kaj, kęsiowo, kwiczoł, uwarzyć.

Słowniczek

baca - starszy pasterz owiec
ceper - obcy, nie góral
chałpa – dom
ciupaga - siekierka na długim drzewcu
dudki – pieniądze
gacie - kalesony, spodnie
god – wąż
godać – mówić
hybać – skakać
izba – główny pokój w domu
jodło – jedzenie
juhas - pasterz owiec
kaj – gdzie
kęsiowo - jedzenie
kwiczoł – ptak
uwarzyć – ugotować

Zad. 2

Bazując na poznanych powyżej słowach spróbujcie ułożyć krótką rymowankę o górach wykorzystując w tekście wybrane słowa pochodzące z gwary góralskiej.

Jeśli nie macie dziś weny, spróbujcie chociaż powtórzyć słowa znanej góralskiej przyśpiewki „W murowanej piwnicy”.

W murowanej piwnicy taocowali zbójnicy,

Kazali se piknie grad,

I na nóżki pozirad

Taocowałbyk kiebyk móg,

Kiebyk ni mioł krzywych nóg

A że krziwe nogi mom,

Co podskocze , to sie gnom !

TEMAT 3

Śnieżka to najwyższy szczyt Karkonoszy i najwyższy punkt Sudetów. Znajduje się 1603 metry nad poziomem morza. Łatwo ją rozpoznać, bo ma wyróżniający się stożkowaty kształt, a na jej szczycie znajduje się obserwatorium meteorologiczne o równie charakterystycznym kształcie. Wielu turystów ceni sobie ją za mnogość szlaków, którymi można na nią dotrzeć nawet rowerem.

Klimat panujący na Śnieżce różni się od tego w dolinach i bywa, że temperatura na jej szczycie jest sporo niższa niż ta, która panuje w jej dolnych partiach. Co więcej, wielu turystów jest zaskoczonych, jak silny wiatr wieje na szczycie i tym, że nawet wczesnym latem możemy spotkać tam śnieg (zalega nawet przez 200 dni w roku!). To wszystko sprawia, że szczyt Śnieżki stał się wymarzonym miejscem na obserwowanie zmian w klimacie. W znajdującym się tam obserwatorium meteorologicznym pracuje wielu meteorologów i naukowców, którzy badają długoterminowe zmiany zachodzące w naszym klimacie, prowadzą działalność naukową i edukacyjną. Budynek obserwatorium jest bardzo charakterystyczny i przypomina trzy dyski nałożone na siebie. Będąc na szczycie Śnieżki warto się nim zainteresować, a z pewnością dowiecie się wiele ciekawych rzeczy.

Zad. 1

Praca meteorologa jest fascynująca! Wyobraźcie sobie, że jesteście na szczycie Śnieżki i spróbujcie przeprowadzić kilka prostych doświadczeń związanych z pogodą.

„Chmura w słoiku”

Potrzebujecie dużego słoika, kostek lodu, ciepłej wody, talerzyka i zapałek.

1/3 słoika napełniamy ciepłą wodą, a następnie otwór w słoiku zakrywamy talerzem na którym kładziemy kilka kostek lodu. Po kilku minutach zapalamy zapałkę i energicznym ruchem podnosimy talerzyk z lodem, wrzucamy zapałkę do słoika i szybko odkładamy talerzyk z kostkami na miejsce tak, aby szczelnie zamknął otwór w słoiku. Po chwili zauważycie małą chmurkę wewnątrz słoika. Będzie to para wodna, która kondensuje na zimnej powierzchni talerzyka.

„Tęcza”

Potrzebujecie białej kartki papieru lub ściany, lusterka, latarki i szklanki wody.

Wkładamy lusterko pod kątem do szklanki, tak aby częściowo zanurzyło się w wodzie. Świecimy latarką na część lusterka zanurzonego w wodzie tak, by światło przechodziło przez wodę i odbijało się na kartce/ ścianie. Rozszczepione na lusterku przechodząc przez wodę stworzy tęczę na kartce/ ścianie. Efekt będzie tym intensywniejszy im w ciemniejszym pokoju będziemy się znajdować.

Zad. 2

Odszukajcie na mapie Polski Śnieżkę, a następnie na swoich mapach (załącznik 1) przyklejcie w tym miejscu pokolorowane obserwatorium meteorologiczne (załącznik 11).

Zaśpiewajcie wspólnie poznaną piosenkę góralską.

TEMAT 4

Kolejne góry, których nie sposób pominąć mówiąc o ważnych i popularnych zakątkach naszego kraju to Beskidy. Ich najwyższym szczytem jest Babia Góra (1725 metrów nad poziomem morza). Jest często wybierana przez turystów, jednak zaskakuje ich bardzo zmienną pogodą. Pojawiające się tam burze są niespotykanie intensywne, oraz nagłe. Te wyjątkowe warunki pogodowe, które na niej można zaobserwować sprawiły, że ludzie od zawsze dopatrywali się na niej działania nadludzkich sił. O Babiej Górze krąży wiele legend. Jedna z najpopularniejszych mówi o tym, że mieszkała na niej zła czarownica, która często zapraszała do siebie swoje koleżanki, również wiedźmy. Wspólnie wymyślały nowe zaklęcia i tworzyły eliksiry, którymi uprzykrzały życie mieszkańcom lokalnych wsi. Podczas jednego z takich spotkań wpadły na pomysł, że napadną na nich by zdobyć kolejne moce. Dobrze, że ich rozmowie przysłuchiwał się jeden z nich, który był na tyle odważny, że szybko zbiegł z góry i poinformował wszystkich mieszkańców co im zagraża. Wszyscy zebrali się i wspólnie postanowili przeciwstawić się czarownicom. Dzięki swojej determinacji udało im się przepędzić czarownice z Babiej Góry i od tamtej chwili już na nią nie wróciły, choć podczas burz mieszkańcy w dalszym ciągu mówią, że czuć ich złe moce.

Choć to tylko legenda, dla mieszkańców tego rejonu stała się niezwykle ważna i spora część turystyki jest nią napędzana. Będąc w pobliżu Babiej Góry oprócz pięknych widoków spotkać można wiele stoisk na których sprzedawcy oferują przeróżne pamiątki związane z mieszkającymi tam kiedyś podobno czarownicami.

A wiecie czym tak naprawdę są eliksiry? To były pierwsze próby rozwijania medycyny. Mieszanie różnorodnych ziół przez osoby znające ich właściwości było niezwykle cenne dla zdrowia osób, które spożywały przygotowane z nich napary lub wyciągi.

Zad. 1

Choć dziś wiemy, że czarownice są tylko w bajkach, pobawimy się w tworzenie eliksirów. Zioła, szczególnie te, które spotykamy w swoim rejonie są niezwykle cenne dla naszego zdrowia. Jednak nigdy nie można spożywać ich bez konsultacji ze specjalistą. Czasem bowiem potrafią mieć działanie dużo silniejsze, niż leki, które możemy dostać w aptece!

Jeśli okoliczności na to pozwalają warto przygotować sobie listki mięty, rumianku i pokrzywy, by pokazać dzieciom jak wyglądają i pachną.

Rumianek, który rośnie w większości rejonu naszego kraju ma działanie wspomagające trawienie, przeciwzapalne i uspokajające. Herbatka przygotowana z rumianku pomoże nam przy zatruciu pokarmowym, lub po intensywnym dniu zabawy.

Mięta również wspomaga brzuchy i pomoże nam, gdy nasze ciało ma problem z trawieniem czegoś co właśnie zjedliśmy. Dodatkowo ma bardzo odświeżający zapach i zalana woda mineralną przyniesie ukojenie w upalne dni.

Zazwyczaj najmniej cieszycie się z kontaktu z pokrzywą, jednak nie powinniście jej unikać. Ma silne działanie oczyszczające. Wspomaga nasz układ odpornościowy i odżywia organizm, ponieważ zawiera wiele ważnych dla nas minerałów i witamin.

Pomyślcie, które z tych ziół warto wymieszać razem by pomóc sobie z różnymi nieprzyjemnymi dolegliwościami? A może znacie inne zioła?

Zad. 2

Odszukajcie na mapie Polski Babią Górę, a następnie na swoich mapach (załącznik 1) przyklejcie w tym miejscu pokolorowany kapelusz czarownicy (załącznik 12).

TEMAT 5

Trzy Korony to najwyższy szczyt w polskich Pieninach i ma 982 metry wysokości nad poziomem morza. Jest bardzo charakterystyczny, ponieważ składa się z trzech szczytów, które są od siebie wyraźnie oddzielone. Znajdująca się nieopodal Dolina Dunajca jest wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Pieniny zaś są obszarem Pienińskiego Parku Narodowego i podlegają ochronie.

Zad. 1

Wyobraźcie sobie, że wybieracie się na wycieczkę i chcecie zdobyć Trzy Korony. Czy wiecie jak należy zachowywać się na terenie Parku Narodowego?

Góry są piękne, ale również niebezpieczne, a więc przed każdą wyprawą na szlak należy się dobrze przygotować.

Zaplanuj trasę, w którą się wybierasz (skorzystaj z mapy, pomocy przewodnika, GPS)
Sprawdź warunki pogodowe
Dostosuj ubiór (wygodna sportowa odzież, ubiór „na cebulkę”, odpowiednie obuwie, zabezpieczenie przed słońcem: zarówno głowy, jak i skóry)
Spakuj wszystko, co będzie Ci niezbędne (woda!, jedzenie, apteczka, latarka, nawigacja)
Zadbaj o swoje bezpieczeństwo (poinformuj znajomych gdzie i kiedy wyruszasz, oraz kiedy powinieneś wrócić, zapisz sobie numery alarmowe i zabierz telefon)
Zastanów się, czy trasa, którą wybrałeś jest odpowiednia dla twojego stanu zdrowia i kondycji fizycznej.
Pamiętaj, że to Ty jesteś gościem w tym miejscu, a góry należą do roślin i zwierząt. Nawet jeśli spotkasz jakieś zwierzę, nie karm go i nie spoufalaj się z nim. Może wygląda słodko i jest spokojne, ale to w dalszym ciągu dzikie zwierze, które może zachować się nieprzewidywalnie! Nie ucz go kontaktu z ludźmi, bo to wyrządzi krzywdę jemu, lub Tobie.

A teraz, gdy znacie już zasady przygotowania się do górskich wypraw skorzystajcie z załącznika 13, który podpowiada jak należy przygotować się do takiej wycieczki i uzupełnijcie go zapisując/rysując wszystko to, co jest Wam niezbędne. Następnie wybierzcie się wspólnie na tę wyprawę. Może odwiedzicie pobliski park lub las i uda się Wam zaobserwować ptaki, wiewiórki lub inne zamieszkujące tam zwierzęta.

Zad. 2

Odszukajcie na mapie Polski Trzy Korony, a następnie na swoich mapach (załącznik 1) przyklejcie w tym miejscu pokolorowany plecak alpinisty (załącznik 14).

III blok

Kraków i Wisła

TEMAT 1

Kraków to jedno z najstarszych miast w Polsce. Jego powstanie wiąże się z pewną słynną legendą o smoku, który terroryzował mieszkańców tych terenów w dawnych czasach. Wielu odważnych rycerzy próbowało stawić mu czoła, jednak groźny smok pokonywał ich wszystkich jednego po drugim. Mieszkańcy już prawie pogodzili się ze swoim trudnym losem, gdy pewnego dnia sprytny szewczyk przygotował dla smoka niecodzienny prezent. Wypchał owcę siarką i smołą i położył mu przy wejściu do jego jamy. Gdy głodne smoczysko obudziło się z rana z radością szybkim kęsem pożarło owcę i dopiero po chwili zorientowało się, że to był duuuży błąd. Od siarki znajdującej się w owcy tak bardzo zachciało mu się pić, że pił, pił i pił, aż w końcu pękł nad brzegiem Wisły. Radość mieszkańców była ogromna, a sprytny i odważny szewczyk został doceniony przez księcia.

Legenda ta jest tak popularna, że Smoka w Krakowie może spotkać do dziś! Oczywiście pomnik smoka ;) Rzeźba ta jest interaktywna i co pięć minut zionie ogniem, a więc jak łatwo się domyśleć jest jedną z ulubionych atrakcji turystów odwiedzających Kraków.

Zad. 1

Rzeźba Smoka Wawelskiego zionie ogniem co pięć minut. To musi być męczące prawda? Spróbujcie wcielić się w smoka. Wydmuchując powietrze przez rurkę zróbcie konkurs zdmuchiwania zapalonych świeczek. Jeśli jest to dla Was łatwe, spróbujcie ustawić świeczki w większej odległości.

Zad. 2

Odszukajcie na mapie Polski Kraków, a następnie na swoich mapach (załącznik 1) przyklejcie w tym miejscu pokolorowanego Smoka Wawelskiego (załącznik 15).

TEMAT 2

Kraków to miasto o bardzo bogatej historii i kulturze. Przechadzając się jego ulicami turyści często zachwycają się urokliwymi budynkami, uliczkami i klimatem Starego Rynku. Kraków może poszczycić się również wieloma zabytkami, oraz artystami, którzy zainspirowani panującą tam atmosferą wielokrotnie tworzyli dzieła z których dymna jest cała Polska.

Zad. 1

Posłuchajcie piosenki „Krakowiaczek jeden” i spróbujcie nauczyć się choć jej części. To bardzo popularna w Małopolsce piosenka ludowa i warto zapoznać się z jej tekstem i rytmem. Potraficie tańczyć krakowiaczka? To nie jest trudne, a zapewnia wiele zabawy!

Zad. 2

W Rynku Głównym w Krakowie na tle innych budynków wyróżnia się kościół Mariacki na którego wieży odgrywany jest Hejnał Mariacki. By upamiętnić strażnika, który zginął grając ten hejnał na trąbce by ostrzec mieszkańców miasta przed zbliżającym się zagrożeniem, melodia ta po dziś dzień nie jest odgrywana do końca. Posłuchajcie Hejnału. Czy pomiędzy poszczególnymi partiami melodii słyszycie coś przypominającego stąpanie? Spróbujcie rozwiązać tę zagadkę i dowiedzieć się co to jest.

TEMAT 3

Wybierając się do Krakowa obowiązkowo należy zwiedzić Wawel, Rynek Główny, Kościół Mariacki, Sukiennice i Smoczą Jamę. To co, wyruszamy?

Zad. 1

Spróbujcie bazując na nazwach tych miejsc odgadnąć czym one są. Sprawdźcie ile uda Wam się rozszyfrować.

Wawel- zamek, w którym mieszkali królowie Polski
Rynek Główny- największy plac na którym mieszkańcy handlowali i spotykali się
Kościół Mariacki- to tam odgrywany jest hejnał
Sukiennice- miejsce handlu tkaninami i nie tylko, obecnie można tam kupić wyjątkowe pamiątki
Smocza Jama- zgodnie z legendą była zamieszkiwana przez smoka

Do zadania potrzebne są:

korona (może być papierowa)
portfel, lub zabawkowa kasa
trąbka
tkaniny
miniaturowy smok, lub jego zdjęcie

Powyższe elementy rozkładamy w różnych zakamarkach sali, a następnie spacerujemy z dziećmi po sali i dochodząc do miejsca w którym znajduje się np. korona próbujemy wspólnie odgadnąć co ona symbolizuje. Kto tu mieszkał? Jak nazywa się to miejsce? Gdy dzieci już dobrze opanują rozpoznawanie miejsc po rekwizytach zmieniamy zasady. Prowadzący podaje nazwę miejsca np. Sukiennice, a zadaniem dzieci jest jak najszybciej tam dobiec.

TEMAT 4

Kraków posiada jeszcze jedno ważne miejsce, o którym warto pamiętać- Uniwersytet Jagielloński. Jest to najstarszy uniwersytet w Polsce! Co więcej, na tej uczelni kształciło się wiele niesamowitych postaci, między innymi Mikołaj Kopernik, czy Karol Wojtyła. W Bibliotece Jagiellońskiej będącej częścią Uniwersytetu znajduje się rękopis „O obrotach sfer niebieskich” Kopernika! Wiecie co to jest rękopis? Niesamowite, prawda?!

Studiowanie to nic innego jak uczenie się wszystkiego co zostało już zbadane na jakiś temat, a potem, gdy jesteśmy już w tę wiedzę uzbrojeni, poszukiwanie nowych rozwiązań i odkryć w tym temacie. Przykładowo, wspomniany już Mikołaj Kopernik studiując pozyskał olbrzymie pokłady dostępnej wówczas dla naukowców wiedzy, a następie całkowicie ją zrewolucjonizował swoją pracą i udowodnił, że wszyscy dotychczas żyli w błędzie!

Zad. 1

Uniwersytet Jagielloński ma wiele wydziałów i na każdym z nich studenci uczą się czegoś innego. Spróbujcie wspólnie zastanowić się o czym możecie nauczyć się na każdym z tych wydziałów, a następnie podajcie pomysły wynalazków, lub odkryć których chcielibyście dokonać jako studenci tej wyjątkowej uczelni.

Niektóre z wydziałów UJ:

- Wydział Biologii
- Wydział Chemii
- Wydział Filologiczny
- Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej
- Wydział Geografii i Geologii
- Wydział Historii
- Wydział Matematyki i Informatyki
- Wydział Medycyny Weterynaryjnej i Nauk o Zwierzętach
- Wydział Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych
- Wydział Prawa i Administracji
- Wydział Polonistyki
- Wydział Lekarski

TEMAT 5

Wisła to najdłuższa rzeka w Polsce. Przepływa przez Kraków, Warszawę i Gdańsk. Znamy już te miasta, prawda? Ma 1047 km! Wypływa ze źródeł Baraniej Góry w Beskidzie Śląskim, przepływa przez cały nasz kraj i uchodzi do Morza Bałtyckiego.

Zad. 1

Przygotuj kilkadziesiąt papierowych rybek (załącznik 16) i najdłuższy jak to możliwe odcinek niebieskiej tkaniny, lub bibuły o szerokości minimum 30 cm, ale nie większej niż 50-60 cm. Najłatwiej jest skleić lub zszyć dwa rozłożone odcinki bibuły. Poinformuj dzieci, że pas tkaniny/bibuły, który otrzymaliście jest długi, bo Wisła to bardzo długa rzeka i to jakie warunki na niej panują często szybko się zmienia i rzeka ta nagle wzbiera, lub wręcz odwrotnie, jej poziom opada. Poproś dwójkę dzieci, by każdy z nich trzymał jeden koniec pasu tkaniny/bibuły i delikatnie nim poruszał góra-dół, imitując ruch fal na wodzie. Zadaniem pozostałych dzieci będzie wrzucać rybki na pas tkaniny/bibuły, tak aby jak największa ilość rybek utrzymała się na powierzchni waszej Wisły.

Zad. 2

Na waszych mapach (załącznik 1) przyklej odcinek niebieskiej nitki (np. kordonka, wełny) w miejscu w którym przez Polskę przepływa Wisła.

Jeśli uda Wam się nakleić Wisłę Wasza mapa Polski będzie ukończona! Warto powiesić ją w widocznym miejscu i co kilka tygodni wrócić do niej nazywając poszczególne miejsca, które wspólnie oznaczaliście i wspominając zadania, które przy okazji wykonaliście. Może któreś z nich wyjątkowo przypadło Wam do gustu? Mamy nadzieję, że podróż była udana! Do zobaczenia w kolejnych projektach J

IV blok

Morze Bałtyckie

ciepłe, czy zimne?

TEMAT 1

Mapa znajdująca się w załączniku nr 1 będzie towarzyszyła dzieciom przez cały okres realizacji projektu i z każdym kolejnym tygodniem będzie wzbogacała się o dodatkowe elementy dot. miejsc, które wspólnie z prowadzącym będą zwiedzać i poznawać.

Przygoda rozpoczyna się od Morza Bałtyckiego, a więc pierwsze co należy wspólnie z dziećmi ustalić to jego położenie na mapie tak, aby każde z dzieci potrafiło zapamiętać gdzie się znajduje i jakim kolorem jest oznaczone na mapie.

Zad. 1

Jak podaje geograficzno- polityczny atlas Perspektywa 2022 linia brzegowa Polski razem z linią brzegową zatok Zalewu Szczecińskiego i Wiślanego liczy 770 km (bez tych zatok wynosi 524 km). By choć trochę uzmysłowić sobie jaki to długi odcinek warto zorganizować krótki konkurs/ eksperyment dla dzieci, w którym będą miały np. z niebieskiej plasteliny ulepić najdłuższą linię, jaką potrafią. Dzieci następnie wylepiają na niej niebieską plasteliną (wykorzystując linie, które najpierw lepiły) obszar Morza Bałtyckiego.

Zad. 2

Skoro morze to i statki, a żeglarze od zawsze kochali szanty. Te rytmiczne piosenki pomagały im mobilizować się do ciężkiej pracy, integrować, ale i uczyć tej ciężkiej pracy i pokory przed potęgą morza. Z ciekawostek warto wspomnieć, że pierwsze szanty dla najmłodszych pojawiły się najpierw właśnie w Polsce!

Warto osłuchać dzieci z wybraną piosenką morską np. "Po Przygodę" - Bongos Dzieciom, którą z łatwością można odnaleźć na YouTube. Przy realizacji każdego z tematów dot. morza warto rozpoczynać i kończyć pracę właśnie tym utworem, który wprowadzi właściwą atmosferę, oraz pozwoli uczyć się z wykorzystaniem różnych zmysłów.

TEMAT 2

Woda w Morzu Bałtyckim mocno różni się o tej, którą mamy w kranach. Dziś wspólnie z dziećmi zbadacie na czym polegają te różnice.

Zad. 1

Woda w Morzy Bałtyckim, w przeciwieństwie do wody w kranie jest słona. Jednak jak bardzo? W zależności od regionu, w którym pobierzemy próbkę jej zasolenie będzie się wahać od 2 do 8 promili. Czy to bardzo dużo? Nie całkiem. Wody oceaniczne dla porównania mają zasolenie średnio na poziomie około 35 promili! Dlaczego więc Bałtyk nie jest tak słony? Ze względu na dużą ilość wody słodkiej, która wpływa do niego z rzek.

A jak naukowcy badają zasolenie wody? Nie, nie smakują jej ;)

Do tego celu wykorzystywane są dwa urządzenia:

refraktometr (mierzy współczynnik załamania światła w wodzie i dzięki temu określa zasolenie)
konduktometr (mierzy przewodność elektryczną wody, dzięki czemu określa zasolenie)

Jednak my postawimy na zmysł smaku J

Należy przygotować 3 szklane naczynia i wypełnić każde z nich 1 litrem schłodzonej, przegotowanej wody. Następnie wspólnie z dziećmi do pierwszego z naczyń wsypujemy 35 gramów soli ( łyżeczka do herbaty mieści około 5 g), do drugiego 8 gramów, a do trzecie naczynie pozostawiamy wypełnione wodą słodką. Dokładnie mieszamy, by rozpuścić całą sól w pierwszym i drugim naczyniu, a następnie testujemy! Chętne dzieci mogą łyżeczkami spróbować i porównać wody o tych trzech smakach, a następnie każde z naczyń wspólnie z dziećmi oklejamy właściwą etykietą (załącznik 2).

Zad. 2

Zastanówmy się na co ma wpływ zasolenie wody? Tylko na smak?

Należy przygotować 3 szklanki. Podobnie jak w zadaniu pierwszym wypełniamy je taką samą ilością przegotowanej i schłodzonej wody (około 200 ml) po czym do pierwszej z nich wsypujemy 10 gramów soli, do drugiej 5 gramów soli, a trzecią pozostawiamy niezmienioną. Dokładnie mieszamy, aby sól dobrze się rozpuściła. Prosimy dzieci, by określiły, która szklanka będzie przypominała zasolenie w morzu, a która w oceanie. Następnie do szklanki z wodą słodką wkładamy surowe jajko kurze i wspólnie obserwujemy jak zatonie. To samo jajko wkładamy do szklanki, w której rozpuściliśmy 5 gramów soli i obserwujemy, że jajko zachowuje się trochę inaczej (wolniej opada na dno). W kolejnym etapie wkładamy jajko do szklanki o najmocniejszym zasoleniu i zauważamy, że jajko dryfuje na powierzchni lub tuż pod powierzchnią. Informujemy dzieci, że zasolenie wody ma wpływ na jej gęstość, dlatego jajku w wodzie do której wsypaliśmy najwięcej soli będzie najtrudniej opaść na dno.

A więc gdzie pływa się najłatwiej? W rzece, w morzu, czy w oceanie?

Jeśli dzieci nie odgadną tłumaczymy, że w oceanie. W rzece płynie woda słodka, w morzu zasolenie jest stosunkowo niskie, a więc to w oceanie będzie pływało się nam najłatwiej.

TEMAT 3

Morze to nie tylko woda, ale i miasta zlokalizowane przy jego brzegu. By gospodarka morska mogła sprawnie funkcjonować potrzebna jest odpowiednia infrastruktura oraz porty. Największym polskim portem nad Morzem Bałtyckim jest Port Gdańsk.

Gdańsk, wraz z Gdynią i Sopotem wspólnie tworzą Trójmiasto. Jest to region, którego infrastruktura, gospodarka, turystyka i kultura nieodzownie łączy się z Morzem Bałtyckim.

Gdańsk- słynie z bardzo bogatej historii i wielu zabytków, między innymi z Kościoła Mariackiego, który jest największym na świecie kościołem ceglanym!

Gdynia- jest najmłodszym miastem Trójmiasta, jednak rozwija się w bardzo szybkim tempie. Początkowo bardzo długo była rybacką wsią.

Sopot- dzięki infrastrukturze turystycznej jest uznawany za największy kurort morski w Polsce.

Zad. 1

Gdańsk słynie z największego portu, ale co to znaczy? Między innymi to, że pracuje tam wielu marynarzy. Praca marynarza różni się od tej, którą wykonują nauczyciele, lekarze, czy mechanicy. Warto nakreślić dzieciom na czym polega, a następnie wykonać czapki marynarskie (wycinamy czapki z załącznika 3, a następnie dowiązujemy gumkę).

Ciekawostki o pracy marynarza:

Pracując jako marynarz często jesteś przez wiele miesięcy z dala od domu, ponieważ wyruszasz w rejsy na statkach (handlowych, wycieczkowych), czy też pracujesz na platformach wiertniczych. Marynarze zwykle pracują 6-9 miesięcy stale, a następnie mają tak zwany urlop morski, który spędzają na lądzie.
Marynarze muszą dobrze radzić sobie z emocjami, tęsknotą i izolacją od rodziny i bliskich.
W zależności od statku na którym pracuje marynarz (rybacki, tankowiec, kontenerowiec, wycieczkowiec) jego praca polega na wykonywaniu różnych zadań, jednak zawsze jest niezwykle trudna, ale i ciekawa. Załogi statków często składają się z ludzi o różnych narodowościach, a więc na statku mogą spotkać się osoby z bardzo odległych krajów i o bardzo zróżnicowanych kulturach. A w jakim języku się porozumiewają? Powszechnym językiem używanym do komunikacji na morzu jest język angielski. Kolejny powód dla którego warto się go uczyć!
Marynarza nie definiuje jedynie rodzaj wykonywanej pracy. To tradycja, oraz historia. Ta praca wiąże się nie tylko z zarabianiem pieniędzy na utrzymanie siebie i rodziny, ale i z niezwykłymi przygodami i kulturą, np. ceremonia chrztu morskiego.

Kto myśli o karierze marynarza?

Zad. 2

Odszukajcie na mapie Polski gdzie leży Gdańsk, a następnie na swoich mapach (załącznik 1) przyklejcie w tym miejscu pokolorowaną postać marynarza (załącznik 4).

Nie zapomnijcie zaśpiewać Waszej szanty! To ważny element pracy marynarza.

TEMAT 4

Gdynia to obecnie niezwykle dobrze rozwinięte miasto, jednak długo była małą wsią rybacką. Podobnie jak i w innych, podobnych do niej wsiach nadmorskich, rybacy z dziada na ojca, a z ojca na syna przekazywali sobie miejscowe legendy. Jedną z nich jest niezwykle popularna Gdyni legenda o żonie rybaka o imieniu Rybka. Była to młoda dziewczyna, która bardzo mocno kochała swojego męża i doceniała jego ciężką pracę, w której codziennie z samego rana musiał wypływać w dalekie morze w poszukiwaniu ryb. Pewnego dnia, gdy wszyscy rybacy, w tym mąż Rybki, byli na szerokim morzu nad Gdynią rozpętała się gwałtowna burza, a nadchodzący z nią wiatr wzmagał fale tak, że nawet największe statki byłby w stanie pokonać i zatopić. Zapłakana Rybka pobiegła na brzeg morza i z całą siłą i wiara modliła się do boga mórz i oceanów Neptuna, by ten ocalił jej męża i innych rybaków. Z minuty n minutę, gdy dziewczyna modliła się chmury nad Gdynią rozstąpiły się, a wiatr na morzu przestał kłębić fale i wszystkie łodzie wraz z rybakami zaczęły bezpiecznie powracać. Tego dnia bezpiecznie do domu wrócił również mąż Rybki, a ówcześni mieszkańcy Gdyni uznali to wydarzenie za cud o którym do dziś opowiadają kolejnym pokoleniom.

Zad. 1

Nalejcie wody do dużego naczynia (np. miednicy) i wydmuchując powietrze przez rurki do picia spróbujcie tak współpracować, aby utworzyć możliwie największe fale, właśnie takie, jak te które zagrażały mężowi Rybki podczas burzy. Aby urozmaicić zabawę warto do wody dodać odrobinę płynu do naczyń/ mydła, oraz niebieskiej farbki by wydmuchiwane powietrze dodatkowo spieniało wodę.

Zad. 2

Odszukajcie na mapie Polski gdzie leży Gdynia, a następnie na swoich mapach (załącznik 1) przyklejcie w tym miejscu pokolorowaną rybkę (załącznik 5).

Pamiętajcie o zaśpiewaniu Waszej szanty!

TEMAT 5

Ostatnie z miast należących do Trójmiasta to Sopot. Jest miejscem o bardzo dobrze rozwiniętej turystyce. Z ciekawostek warto pamiętać, że to właśnie w Sopocie znajduje się najdłuższe w Europie Środkowej drewniane molo (511,5 metra w głąb Bałtyku). Molo, piękna architektura, zaplecze restauracyjne, oraz zadbane plaże przyciągają miliony turystów.

Czy wiecie, jak wygląda piasek na plaży? Ten w Sopocie ma zwykle biały, lub beżowy odcień, ponieważ zawiera sporo kwarcu. Jest nie tylko jednym z elementów z którym kojarzy nam się plaża, ale ma również zastosowanie w medycynie! Wielu turystów przyjeżdża do nadmorskich miejscowości nie tylko by skorzystać z leczniczych właściwości jodu znajdującego się w tamtejszym powietrzu, ale również z terapii ciepłym piaskiem, którą fachowo nazywamy termoterapią.

Zad. 1

Wykorzystując piasek zakupiony w sklepie ogrodniczym (typowy do piaskownic) podgrzewamy go w mikrofali (uwaga na temperaturę, piasek może poparzyć!) a następnie rozsypujemy na przygotowanym wcześniej w sali szlaku. Szlak można wytyczyć rozciągając na podłodze folię typu stretch, która pozwoli po zakończonej zabawie sprawnie pozbyć się piasku. Ścieżkę można zmodyfikować dodając do piasku kamyczki o owalnych kształtach (uwaga na ostre krawędzie!), liście, lub pracując z różnymi temperaturami piasku. Jeśli nie macie do dyspozycji tak dużej ilości piasku, lub miejsca na przygotowanie ścieżki, zabawę można zmodyfikować napełniając miedniczkę ciepłym piaskiem i kolejno pozwalając dzieciom zanurzyć w nim stopy.

Zad. 2

Odszukajcie na mapie Polski Sopot, a następnie na swoich mapach (załącznik 1) przyklejcie w tym miejscu pokolorowany zamek z piasku (załącznik 6).

Po raz ostatni zaśpiewajcie wspólnie szanty : )